Atletlərin fiziki iş qabiliyyətinin yüksəldilməsinin müasir vasitələri

Səadət Əliyev; Türkanə Həsənova; Günay Əliyeva; S. Cəlilov

doi:10.28942/ssj.v1i1.107

Vol. 1 No. 1 (2019)

Short reports

Modern means of raising physical fitness of athletes

Published: June 30, 2019

DOI: https://doi.org/10.28942/ssj.v1i1.107

Abstract

Beləliklə, aparılmış çoxsaylı elmi – tədqiqat işlərinin köməyi ilə idmançı orqanizminin fiziki iş qabiliyyətinin və adaptiv imkanlarının yüksəldilməsi üçün farmokoloji preparatların tətbiqinin metodlarının işlənib hazırlanması və əsaslandırılması həyata keçirilmişdir. Beləki, idman iş qabiliyyəti ilə bioloji ritmlər arasında qarşılıqlı əlaqə və rol müəyyən olunmuşdur. Hiperoksiyanın, hipoksiyanın və digər ətraf mühitin amillərinin idmançıların funksional vəziyyətinə təsiri tədqiq olunmuşdur. Aparılmış eksperimental tədqiqatların köməyi ilə hiperoksik qaz qarışıqlarının və transkranial elektrostimulyasiyanın, həmçinin bioloji ritmlərin qeyd olunması və onlardan idmançıların orqanizminin funksional vəziyyətinin yaxşılaşdırılması və fiziki iş qabiliyyətinin yüksəldilməsində effektiv istifadəsi əksini tapmışdır. Beləliklə, limfodrenaj aparatı qan dövranının gücləndirməklə əzələlərdə trofik prosesləri yaxşılaşdırır.

References

Виноградова О. Л. Использование метода транскраниальной электростимуляции для коррекции психофизиологического статуса спортсменов / О.Л. Виноградова, О. С. Тарасова, А. И. Нетреба / / Транскраниальная электро стимуляция. Экспериментально- клиниче ские исследования. -Т. 3. - СПб., 2009. - С. 256-273.

Жуков В.В. Нарушение гемо и лимфоциркуляции в раннем постоперационном периоде у больных с трофическими язвами нижних конечностей и их коррекция: автореф. дис. канд. мед. наук. - 2013 Новосибирск. - 26 с.

Корягина Ю.В. Хронобиологические особенности адаптации к занятиям различными видами спорта // Теория и практика физической культуры. - 2010.-№7.-С. 24-28.

Ляпин В.А. Гигиеническая оценка фактического потребления основных питательных веществ, витаминов и минералов студентами СибГУФК / В.А. Ляпин, Е.В. Коваленко // Теория и практика физической культуры. - 2013. - № 1.-С. 41-43.

Михалев В.И. Влияние кислородно-воздушных смесей с содержанием кислорода 93 % на вариабельность сердечного ритма и систему внешнего дыхания спортсменов / В.И. Михалев, Е.А. Реуцкая, Ю.В. Корягина // Теория и практика физической культуры. - 2012. - № 11.-С. 12-15.

Дифференцированное определение функциональных р е з е р во в с п о рт с м е н о в в у с л о в и я х ма кс и ма л ь н о го кардиореспираторного теста / В.И. Павлов, М.В. Шаройко, А.В. Пачина и др. // Лечебная физкультура и спортивная медицина. - 2010. — № 9 (81). - С. 28-34.

Сеин О.Б. Коррекция гемодинамики у дзюдоистов после физических нагрузок / О.Б. Сеин, В.А. Иванов, Ю.П. Милостной // Транскраниальная электростимуляция. Экспериментально- клинические исследования - Т 3 - СПб., 2009.-С. 274-281.

Вааг К. Optimizing training adaptations by manipulating glycogen / K. Baar, S. McGee // European Journal of Sport Science. - 2008. - Vol. 8, № 2. - P. 97-106.

Living high-training low: tolerance and acclimatization in elite endurance athletes / J.V. Brugniaux [et al.] // Eur J Appl Physiol. - 2006.

- Vol. 96 JNT® 1 - P 166-177.

Altitude training considerations for the winter sport athlete / R. Chapman [et al.] //Experimental Physiology. - 2009. - Vol. 95.3. -P. 411- 421.

Ishizaki, S. Effects of creatine supplementation on 12-week

həssasdırlar. Paris Universitetinin tədqiqatşısı D.Saçi (2010) və digərləri Vinqeyt – testinin təkrar icrası zamanı qatılaşdırılmış oksigendən inqalyasiyadan istifadə etmişlər. 99,5% oksigendən bərpa dövründə istifadə olunması Vinqeyt – testindən sonra qısamüddətli bərpa proseslərini sürətləndirir. Bu zaman adi hava ilə nəfəsalmaya nəzarən Vi n q e y t – t e s t i n i n i k i n c i d ə f ə təkrarlanmasından 99,5%-li oksigenlə inqalyasiyadan sonra nəticələrin aşağı düşməsi az olmuşdur.

Yuxarıda aparılan tədqiqata oxşar təcrübələri Yeni Zellandiya alimlərindən V.Kay və əməkd. (2008) da aparmışlar. Onlar belə testi yerinə yetirmişlər ki, O2-nin 21%-li; 60%-li və 100%-li effektini 30 saniyəli maksimal şiddətli yükün icrasından sonra dörd dəqiqəlik i s t i rahət dövründə öyrənmişlər. Vinqeyt – testləri yoxlamaya məruz qalmış hamı tərəfindən icra olunmuşdur. Onlar əvvəlcə atmosfer havası ilə tənəffüs etmişlər, O2-lə qatılaşdırılmış havadan yalnız istirahət vaxtı tənəffüs

water exercise program in older adults / S. Ishizaki, S. Katamoto, H. Naito //Nutrition, Congress: 2009 Oslo/Norway. — Режим доступа свободный. — http://www.ecss.de/ASP/EDSS/C14/14- 1327.pdf. - Заглавие с экрана.

Кау В. Hyperoxia during recovery improves peak power during repeated wingate cycle performance / B. Kay, S.R. Stannard,

R.H. Morton // Brazilian Journal of Biomotricity. - 2008. - V. 2; I. 2. - P. 92-100.

Koryagina U. The use of transcranial electrical stimulation to recovery athletes / U. Koryagina, L. Roguleva, T. Zamchy // 18th Annual Congress of the European college of sport science 26-29 th June 2013, Barcelona- Spain.- Book of abstracts. - P. 898-899.

Lee C.L. Effect of creatine plus caffeine supplements on time to exhaustion during an incremental maximum exercise / C.L. Lee,

J.C. Lin, C.F. Cheng // European Journal of Sport Science. - 2012. - № 12:4. - P. 338-346.

Paugschova B. Biorythmic changes in the development of velocity and power abilities in biathlon / B. Paugschova, J. Gerekova,

J. Ondracek // Studia sportiva. — 2010.-№ 4.-P. 25-34.

Reilly T. The body clock and athletic performance // Biological Rhythm Research. — 2009. — Vol. 40,1. 1. - P. 37-44.

Suchy, J. The effect of inhaling concentrated oxygen on performance duiing repeated anaerobic exercise / J. Suchy, J. Heller, V. Bunc // Biol. Sport. - 2010. №27.-P. 169-175.

Sporer В.C. The effects of short-term use of inhaled salbutamol on anaerobic and aerobic exercise performance / B.C. Sporer, S.L. Hutton, D.C. Mckenzie // Physiology, Congress: 2011 Liverpool/UK - http://www.ecss.de/ ASP/EDSS/C16/ 16-0327.pdf

Vanhatalo A. Influence of hyperoxia on muscle metabolic responses and the power—duration relationship during severe- intensity exercise in humans: a31P magnetic resonance spectroscopy study // Experimental Physiology. - 2010 - Vol 95.-P. 528-540.

Wall, B.T. Reduced fat oxidation during high intensity, submaximal exercise: is the availability of carnitine important ? / B.T. Wall [et ah] // European Journal of Sport Science. - 2013. - Vol. 13,№2.-P. 191-199.

Wallman, K. Effects Of Cafteine On Exercise Performance In Sedentary Men / K. Wallman // Physiology, Congress: 2011 Liverpool/UK — http://www.ecss.de/ ASP/EDSS/ Cl6/16-0161 .pdf.

Watson, P. Nutrition, the brain and prolonged exercise / P.Watson // European Journal of Sport Science. - 2008. - Vol. 8, № 2. - P. 87-96.

Modern means of raising physical fitness of athletes

Abstract

References

Keywords

Most read articles by the same author(s)